Επιμέλεια:

Χ. Μιχαλακέας, Καρδιολόγος,
Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Αθηνών,
Επιστημονικός Συνεργάτης Β' Πανεπιστημιακής Καρδιολογικής Κλινικής,
Π.Γ.Ν.«Αττικόν»

Λ. Ραλλίδης, Καθηγητής Καρδιολογίας,
Β΄ Πανεπιστημιακή Καρδιολογική Κλινική,
Π.Γ.Ν. «Αττικόν»

Ποιά είναι η επίδραση του αλκοόλ στην εμφάνιση καρδιαγγειακών νοσημάτων?

Μελέτες παρατηρήσεις έχουν δείξει καρδιαγγειακό όφελος από κατανάλωση μικρής ποσότητας αλκοόλ (αιθυλικής αλκοόλης), ενώ αντίθετα, γενετικές μελέτες ενοχοποιούν τη χρήση του για αυξημένο καρδιαγγειακό κίνδυνο. Στην παρούσα ανάλυση αξιοποιήθηκαν δεδομένα από 371.463 συμμετέχοντες της UK Biobank προκειμένου να αξιολογηθεί η σχέση ανάμεσα σε διάφορα επίπεδα κατανάλωσης αλκοόλ και στην εμφάνιση υπέρτασης, στεφανιαίας νόσου (ΣΝ), εμφράγματος μυοκαρδίου, αγγειακού εγκεφαλικού επεισοδίου, καρδιακής ανεπάρκειας και κολπικής μαρμαρυγής. Χαμηλή κατανάλωση αλκοόλ σχετιζόταν γενικά με παράγοντες περισσότερο υγιεινού τρόπου ζωής, και όταν έγινε στατιστική εξομάλυνση για αυτούς η επιδημιολογικά παρατηρούμενη καρδιοπροστατευτική δράση των χαμηλών επιπέδων κατανάλωσης αλκοόλ φάνηκε να ατονεί. Σε γραμμικές αναλύσεις Μενδέλειας τυχαιοποίησης βρέθηκε αύξηση της πιθανότητας εμφάνισης υπέρτασης κατά 30% και ΣΝ κατά 40% για κάθε σταθερή απόκλιση αύξησης της κατανάλωσης αλκοόλ. Συμπερασματικά, στην παρούσα ανάλυση γενετικής επιδημιολογίας βρέθηκε ότι η χρήση αλκοόλ συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης καρδιαγγειακών νοσημάτων σε όλες τις ποσότητες, αλλά υπάρχει μεγάλη διαφορά ανάλογα με το επίπεδο κατανάλωσης, ακόμη και σε επίπεδα που θεωρούνται ασφαλή στις κατευθυντήριες οδηγίες.

(Biddinger KJ, Emdin CA, Haas ME, et al. JAMA Netw Open.2022;5:e223849)

Επηρεάζει η χορήγηση ασπιρίνης την πρόοδο των ανευρυσμάτων της κοιλιακής αορτής?

Από προκλινικές μελέτες υπάρχουν ενδείξεις ευνοϊκής επίδρασης της ασπιρίνης στην πρόοδο του ανευρύσματος της κοιλιακής αορτής (ΑΚΑ), εντούτοις, δεν υπάρχουν δεδομένα από μελέτες σε ανθρώπους. Στην παρούσα αναδρομική μελέτη εκτιμήθηκε το ενδεχόμενο κλινικό όφελος από χορήγηση ασπρίνης σε 3.435 άτομα με ΑΚΑ χωρίς ιστορικό ρήξης, διαχωρισμού ή διορθωτικής επέμβασης. Αξιολογήθηκε η εμφάνιση θανάτου, μείζονος αιμορραγίας, επιπλοκών από το ΑΚΑ ή ανάγκη επέμβασης, καθώς και ο ρυθμός διάτασης του ανευρύσματος σε βάθος δεκαετίας. Βρέθηκε ότι όσοι ελάμβαναν ασπιρίνη εμφάνιζαν μικρότερο ετήσιο ρυθμό διάτασης του ΑΚΑ (2,8 έναντι 3,8 mm/έτος) και μικρότερη πιθανότητα εμφάνισης ραγδαίας διάτασης (>5 mm/έτος). Δεν βρέθηκε στατιστικά σημαντική διαφορά στην εμφάνιση κλινικών επιπλοκών από το ΑΚΑ ή μειζόνων αιμορραγιών από τη χορήγηση ασπιρίνης, ούτε διαφορά στη θνητότητα. Οι συγγραφείς καταλήγουν ότι η χορήγηση ασπιρίνης φαίνεται να σχετίζεται με βραδύτερη πρόοδο του ΑΚΑ χωρίς σημαντικές αιμορραγικές επιπλοκές.

(Hariri E, Matta M, Layoun H, et al. JAMA Netw Open. 2023;6:e2347296)

Ποιά είναι η αποτελεσματικότητα του νεώτερου από του στόματος αναστολέα της λιποπρωτεΐνης (α) muvalaplin?

Τα αυξημένα επίπεδα της λιποπρωτεΐνης (α) [Lp(a)] σχετίζονται με εμφάνιση καρδιαγγειακής νόσου και στένωση αορτικής βαλβίδας. Το νεώτερο φάρμακο muvalaplin μειώνει το σχηματισμό της Lp(a) αναστέλλοντας τη σύνδεση της apo(a) με την apoB100. Στην παρούσα φάσης 1 διπλά-τυφλή μελέτη το φάρμακο δοκιμάστηκε σε σταθερό δοσολογικό σχήμα (1 έως 800 mg) σε 55 συμμετέχοντες και σε σχήμα πολλαπλών αυξανόμενων δόσεων (30 έως 800 mg) σε 59 συμμετέχοντες έναντι εικονικού φαρμάκου. Βρέθηκε ότι η χορήγηση του ελάττωσε τα επίπεδα της Lp(a) από το πρώτο 24ωρο με μέγιστη ελάττωση 63-65% σε δόση 100 mg ημερησίως ή παραπάνω. Το 93% πέτυχε επίπεδα Lp(a) <50 mg/dL χωρίς σημαντικές ανεπιθύμητες ενέργειες σε 14 ημέρες θεραπείας. Οι ερευνητές διαπιστώνουν ότι η καθημερινή από του στόματος χορήγηση του muvalaplin ελαττώνει τα επίπεδα της Lp(a) κατά 65% και είναι καλά ανεκτό σε θεραπεία δύο εβδομάδων και προτείνουν περαιτέρω αξιολόγηση του φαρμάκου σε μελέτες κλινικής αποτελεσματικότητας μεγαλύτερης κλίμακας.

(Nicholls SJ, Nissen SE, Fleming C, et al. JAMA.  2023;330:1042-1053)

Ποιά είναι η μακροπρόθεσμη ασφάλεια του inclisiran?

To inclisiran είναι ένα μικρό παρεμβαλλόμενο RNA που ελαττώνει τα επίπεδα της LDL-χολ μέσω αναστολής της PCSK9. Το φάρμακο έχει χορηγηθεί συνολικά σε 3.756 ασθενείς σε βάθος εξαετίας στις μελέτες ORION-1, -3, -5, -9, -10 και 11. Συγκριτικά με 1.968 ασθενείς με παρόμοια χαρακτηριστικά που έλαβαν εικονικό φάρμακο η χορήγηση 300 mg inclisiran δεν σχετίστηκε με εμφάνιση ανεπιθύμητων ενεργειών που να οδηγήσαν σε διακοπή λήψης του φαρμάκου ή σε άλλες βιοχημικές εκτροπές, όπως εμφάνιση σακχαρώδη διαβήτη ή αύξηση των ηπατικών ή των μυϊκών ενζύμων. Καταγράφηκαν αριθμητικά χαμηλότερα ποσοστά εμφάνισης καρδιαγγειακών επιπλοκών σε άτομα που έλαβαν inclisiran έναντι εικονικού φαρμάκου. Οι ερευνητές συμπεραίνουν ότι η χορήγηση του inclisiran είναι καλά ανεκτή σε ένα μεγάλο εύρος ασθενών με δυσλιπιδαιμία χωρίς ενδείξεις ζητημάτων ασφάλειας.

(Wright RS, Koenig W, Landmesser U, et al. J Am Coll Cardiol. 2023;82:2251-2261)

Είναι αποτελεσματική η μεταμόσχευση ήπατος σε πάσχοντες από ομόζυγο οικογενή υπερχοληστερολαιμία?

Η ομόζυγος οικογενής υπερχοληστερολαιμία (Homozygous Familial Hypercholesterolemia, HoFH) είναι σοβαρή πάθηση που οδηγεί σε εμφάνιση καρδιαγγειακής νόσου ήδη από την παιδική ηλικία. Τα συνήθη υπολιπιδαιμικά φάρμακα είναι αναποτελεσματικά και συχνά απαιτείται θεραπεία αφαίρεσης λιποπρωτεϊνών, μαζί με τη χορήγηση νεώτερων υπολιπιδαιμικών θεραπειών, όπως η λομιταπίδη ή η εβινακουμάμπη. Η μεταμόσχευση ήπατος μπορεί να διορθώσει το μεταβολικό έλλειμμα των ασθενών αυτών. Αναγνωρίστηκαν 9 πάσχοντες από HoFH που είχαν υποβληθεί σε μεταμόσχευση ήπατος στην Αυστραλία και τη Νέα Ζηλανδία με μέση διάρκεια παρακολούθησης 14 έτη. Τα επίπεδα της LDL-χολ μετά τη μεταμόσχευση ήταν κατά μέσο όρο 100 mg/dL χωρίς τη θεραπεία αφαίρεσης λιποπρωτεϊνών. Ένας ασθενής υπέστη θανατηφόρο έμφραγμα μυοκαρδίου 3 χρόνια μετά τη μεταμόσχευση και δύο ασθενείς υπεβλήθησαν σε επέμβαση αντικατάστασης αορτικής βαλβίδας 10 χρόνια μετά τη μεταμόσχευση. Οι υπόλοιποι 6 ασθενείς ήταν ασυμπτωματικοί στα 8 έως 21 χρόνια παρακολούθησης μετά τη μεταμόσχευση, χωρίς επιπλοκές από τη θεραπεία ανοσοκαταστολής. Συμπερασματικά, η μεταμόσχευση ήπατος είναι εξαιρετικά αποτελεσματική στη μακροπρόθεσμη ρύθμιση των λιπιδαιμικών παραμέτρων ασθενών με HoFH και παραμένει ως θεραπευτική επιλογή σε ασθενείς όπου η χορήγηση κατάλληλων φαρμάκων και η θεραπεία αφαίρεσης είναι αναποτελεσματικές ή ανέφικτες.

(Page MM, Hardikar W, Alex G, et al.Atherosclerosis. 2023;387:117305)

Περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να βρείτε στην ιστοσελίδα της ΕΕΛΙΑ:  www.eelia.gr